70 χρόνια από την προδοτική σύμπραξη ΕΑΜ Ελλάδος με το ΕΑΜ Αλβανίας

Γράφει ὁ Γεώργιος Κουρκούτας -Καθηγητὴς Φιλόλογος



Ὁ Γρηγόρης Λαμποβιτιάδης ἡγετικὸ στέλεχος τοῦ ΜΑΒΗ βασανίστηκε ἀπάνθρωπα καὶ ἐκτελέστηκε ἀπὸ τοὺς Ἀλβανοὺς γιὰ τὴν ἐθνική του δράση ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδας

Μία ἀπὸ τὶς μαῦρες σελίδες τῆς τριπλῆς Κατοχῆς στὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ σκοπίμως ἄγνωστη στὸν πολὺ κόσμο, ἀποτελοῦν τὰ γεγονότα ποὺ ἔλαβαν χρόνια πρὶν 70 ἔτη στὸν χῶρο τῆς Ἠπείρου καὶ ἀφοροῦσαν τὴν σύμπραξη ΕΑΜ Ἑλλάδος μὲ τὸ ΕΑΜ Ἀλβανίας εἰς βάρος τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Βορείου Ἠπείρου. Στὸ ἀπὸ 22 Σεπτεμβρίου 1944 σῆμα τοῦ πρὸς τὸ Γενικὸ Στρατηγεῖο τοῦ ΕΛΑΣ, ὁ Κομνηνὸς Πυρομάγλου (ὑπαρχηγὸς τοῦ ΕΔΕΣ τοῦ Ναπολέοντος Ζέρβα) καταγγέλλει συνεργασία τῶν κομμουνιστῶν τοῦ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ μὲ τοὺς Τουρκαλβανούς. Ὅμως ἤδη ἀπὸ τὸ 1943 εἶχε ξεκινήσει στὸ ὄνομα δῆθεν τοῦ ¨ἀντιφασιστικοῦ ἀγώνα¨ ἡ συνεργασία τοῦ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ Ἠπείρου μὲ τὶς μονάδες τοῦ Ἐνβὲρ Χότζα. Καὶ αὐτὴ ἡ συνεργασία ὁδήγησε στὸ χτύπημα τῶν Ἑλλήνων τῆς Βορείου Ἠπείρου. Οἱ τελευταῖοι εἶχαν ἱδρύσει τὸ ΜΑΒΗ, τὸ Μέτωπο Ἀπελευθερώσεως Βορείου Ἠπείρου. Ἡγέτες του ἦταν οἱ Βασίλειος Σαχίνης (ἐξ Ἀργυροκάστρου), Ἠλίας Κώνστας (ἐκ Τιράνων), Τάσος Γεωργίου (ἐκ Λεσκοβικίου), Ἀναστάσιος Κοκαβέσης (ἐκ Χειμάρρας) καὶ κοντά τους στάθηκαν πολλοὶ πατριῶτες. Κύριος στόχος τοῦ ΜΑΒΗ ἦταν ἡ προστασία τῶν Ἑλλήνων τῆς Βορείου Ἠπείρου ἀπό τὶς διάφορες ἀντάρτικες δοσίλογες ὀργανώσεις ποὺ δροῦσαν ἐκείνη τὴν περίοδο στὴν εὐρύτερη περιοχὴ ἀνεξέλεγκτα λόγω τῆς ἔλλειψης κάποιας κρατικῆς ἀρχῆς γιὰ τὴν προστασία τῶν πολιτῶν.

Οἱ κύριες περιοχὲς δράσης τῆς ΜΑΒΗ ἦταν ἡ περιοχὴ τοῦ Δέλβινου, τῆς Δρόπολης, τῆς Χειμάρρας, τοῦ Βούρκου (ἡ εὐρύτερη περιοχὴ τῶν Ἁγίων Σαράντα), τῆς Ρίζας καὶ τῆς Ζαγορᾶς (περιοχὴ κοντὰ στὴν Πρεμετή). Ἡ πρώτη προσπάθεια συνδέσεως τοῦ ΜΑΒΗ μὲ τὶς ἀνταρτικὲς ὁμάδες τοῦ ΕΔΕΣ τοῦ Ζέρβα ἀπέτυχε, διότι ὁ ΕΛΑΣ συνέλαβε τὸν κατευθυνόμενο πρὸς τὶς ΕΟΕΑ (ὁμάδες ἀνταρτῶν τοῦ ΕΔΕΣ) σύνδεσμο τοῦ ΜΑΒΗ ἰατρὸ Ἰωάννη Γκινάλη, κατέσχε τὰ ἔγγραφά του καί, μετὰ ἀπὸ τρίμηνη αἰχμαλωσία, τὸν ὑποχρέωσε νὰ ἐπιστρέψει ἄπρακτος στὴν Ἀλβανία. Τὸν Μάιο τοῦ 1943 ὁ Ζέρβας διαθέτει τοὺς ἀξιωματικούς του Ἰωάννη Βιδάλη καὶ Σπυρίδωνα Λῆτο, μὲ τὶς ὁμάδες τους, γιὰ τὴν πραγματοποίηση ἐπαφῆς μὲ τὸ ΜΑΒΗ καὶ ἀντάρτικη δράση στὸν χῶρο τῆς Βορείου Ἠπείρου. Αὐτὸ θὰ ἀποτελοῦσε τὴν καλύτερη προϋπόθεση γιὰ μελλοντικὴ ἀπελευθέρωση τῆς Βορείου Ἠπείρου, ὅταν θὰ ἔφευγαν οἱ δυνάμεις Κατοχῆς τοῦ Ἄξονα.



Ταυτόχρονα ὅμως τὸ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ἀναθέτει στὰ στελέχη τοῦ Ἄλ. Γιάνναρη, Πρίνο καὶ Ἔξαρχο, νὰ μεταβοῦν στὴν Βόρειο Ἤπειρο καὶ νὰ ἔλθουν σὲ ἐπαφὴ μὲ τοὺς Ἀλβανοὺς ὁμοϊδεάτες τους, γιὰ τὴν διάλυση ἢ τὴν ὑπαγωγὴ τοῦ ΜΑΒΗ στὸ ¨Φρόντι Νατσιονὰλ Τσλιριμτάρ¨ (Front Nacional Clirimtar), δηλαδὴ τὸ ΕΑΜ τῆς Ἀλβανίας τοῦ Χότζα. Σύμφωνα μὲ τὸν Κωνσταντῖνο Βασιλείου, συγγραφέα καὶ ἐρευνητὴ τῶν ἀρχείων τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους καὶ τοῦ ὑπουργείου ἐξωτερικῶν, ἡ ὀργάνωση εἶχε τὴν στήριξη τοῦ ΕΔΕΣ τοῦ Ναπολέοντος Ζέρβα.



Εἶναι ὅμως ἀξιοπρόσεκτη ἡ στάση τοῦ ΕΑΜ ποὺ τάχθηκε ἐνάντια στὴν δράση τῆς ΜΑΒΗ. Ἡ συμβολὴ μάλιστα τοῦ ΕΑΜ ὑπῆρξε ἐνεργὴ συνεργαζόμενο ἄμεσα μὲ τὴν ὀργάνωση τοῦ Ε. Χότζα κατὰ τῆς ΜΑΒΗ, στὸν τομέα τῶν πληροφοριῶν. Σὲ συναντήσεις στελεχῶν τῶν δυὸ ΕΑΜ, τῶν δυὸ ὅμορων, ἰδεολογικά, ἀντάρτικων ὀργανώσεων (ἑλληνικῆς καὶ ἀλβανικῆς) ὑποστηρίχθηκε κοινὴ πολιτικὴ στὰ ἑξῆς σημεῖα: 1. Ἐκδίωξη τῶν δυνάμεων τοῦ ΕΔΕΣ ἀπὸ τὰ σύνορα καὶ νὰ ἀποκοπεῖ τὸ ΜABH, 2. Νὰ ὑπαχθεῖ τὸ ΜABH στὴν ὀργάνωση τοῦ Ε. Χότζα (μὲ βία ἢ χωρίς) καὶ 3. Νὰ συλληφθεῖ πάση θυσία ὁ Βασίλειος Σαχίνης. Κατόπιν αὐτοῦ τοῦ σχεδίου συνεργασίας τῶν ΕΑΜ τῶν δυὸ Κρατῶν (ποὺ ἀκόμη τελοῦσαν ὑπὸ Γερμανικὴ Κατοχή), τὸ ΕΑΜ ἄφησε τοὺς Ἀλβανοὺς κομμουνιστὲς νὰ ἐξοντώσουν τὸ ΜΑΒΗ καὶ τὰ στελέχη του. Ἔτσι οἱ Ἀλβανοὶ κομμουνιστὲς τοῦ Χότζα προβαίνουν σὲ μία σειρὰ δολοφονιῶν στελεχῶν τοῦ ΜΑΒΗ σὲ Δέλβινο, Δίβρη, Λιμπόχοβο, Ἄνω Λάμποβο, Γλήνα, Μπόροβα, Λεσκοβίκι, Ποζάνη, Ζέππα, Βλαχοϋψηλοτέρα, Πρεμετῆ καὶ ἀλλοῦ. Στὶς 17 Νοεμβρίου 1943, ὁ ἀρχηγὸς τοῦ ΜΑΒΗ, Βασίλειος Σαχίνης, συλλαμβάνεται ἀπὸ ἄτομα τῆς ὀργάνωσης τοῦ Ἐνβὲρ Χότζα στὸ Ἀργυρόκαστρο, οἱ ὁποῖοι κατόπιν ἐντολῆς, ἀφοῦ τὸν βασανίζουν γιὰ νὰ ἀποσπάσουν πληροφορίες, τὸν ἐκτελοῦν. Στὶς 3 Δεκεμβρίου δολοφονεῖται ὁ ἐπικεφαλῆς τῆς ὀργάνωσης στὴν περιοχῆς Χειμάρρας, Γεώργιος Μπολάνος. Ἀκολούθησε ἡ καταστροφὴ τοῦ χωριοῦ Γλύνα, στὴν περιοχὴ Ἀργυροκάστρου ποὺ ἀποτελοῦσε βάση τοῦ ΜΑΒΗ. Μὲ τὴν ἐξόντωση τοῦ ΜΑΒΗ μία μεγάλη εὐκαιρία χάνεται γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Βορείου Ἠπείρου, μὲ τεράστια, ἂν ὄχι ἀποκλειστικὴ εὐθύνη τῶν Κομμουνιστῶν τῆς Ἑλλάδος.



Ἀπὸ τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1944 ἐνεργὸ ρόλο ἀναλαμβάνει ὁ Γρηγόριος Λαμποβιτιάδης, γιατρὸς ἀπὸ τὸ Ἀργυρόκαστρο, ποὺ ἔχει ὅμως νὰ ἀντιμετωπίσει ἕνα ὀργανωμένο κομμουνιστικὸ Κράτος καὶ ἔτσι κινεῖται μὲ μυστικότητα, ἀλλὰ συλλαμβάνεται. Δολοφονεῖται τὸ 1946 φωνάζοντας πρὶν τὸν ἐκτελέσουν ¨Ζήτω ἡ Ἑλλάς! Ζήτω ὁ Βασιλεὺς Γεώργιος Β΄!¨.Ὁ υἱὸς τοῦ Γεώργιος εἶχε μετὰ τὸ 1990 ἀναδειχθεῖ Πρόεδρος τῆς ὀργανώσεως ¨Ὁμόνοια¨ στὴν Βόρειο Ἤπειρο. Σύμφωνα μὲ ἐπίσημες μαρτυρίες τὸ διάστημα αὐτὸ (1942-44) στὴν Βόρειο Ἤπειρο, κάηκαν 250 χωριὰ καὶ δολοφονήθηκαν πάνω ἀπὸ 2500 ἄμαχοι, ἀπὸ ἔνοπλες ὁμάδες Ἀλβανῶν ἀτάκτων, καθὼς καὶ τὸν στρατὸ κατοχῆς (ἰταλικὸ καὶ γερμανικό).



Αὐτὴ ἡ ἐκλεκτικὴ …συγγένεια Κομμουνιστῶν τῆς Ἑλλάδος μὲ τοὺς Ἀλβανοὺς θὰ ἐπαναληφθεῖ στὰ χρόνια της κομμουνιστικῆς Ἀνταρσίας (1946-1949), ὅταν ὁ ἡγέτης τοῦ ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης θὰ ζητήσει ἀπὸ τὸν Χότζα τὴν συμμετοχὴ Τσάμηδων Ἀλβανῶν, γιὰ νὰ ἐπανδρώσουν τὶς τάξεις τοῦ περιβόητου ¨Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ Ἑλλάδας¨, γιὰ νὰ ἐπιτεθοῦν ἀπὸ κοινοῦ στὶς Ἑλληνικὲς Ἔνοπλες Δυνάμεις. Μία ἔκκληση, ποὺ τὴν ἀποκαλύπτουν τὰ ἀρχεῖα τῶν Ἀνατολικῶν Κρατῶν μετὰ τὸ 1989, ἀλλὰ ποὺ δὲν εὐοδώθηκε διότι τὸ 1949 οἱ κομμουνιστὲς ἡττήθηκαν στρατιωτικὰ ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό. Τὸ σίγουρο ὅμως εἶναι πὼς μὲ τὴν ἐξόντωση τοῦ ΜΑΒΗ μία μεγάλη εὐκαιρία χάνεται γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Βορείου Ἠπείρου τὸ 1944, ἑβδομήντα χρόνια πρίν.



Αὐτὸ τὸ ἔγκλημα ἂς μὴν τὸ ξεχνᾶμε σήμερα.