Το Λευκόνοικο όπως ήταν πριν την τουρκική εισβολή
Ο γέροντας Κυριάκος Τσίτσικας ζούσε στο Λευκόνοικο το οποίο είναι θρονιασμένο μέσα στο μεγάλο και απέραντο κάμπο, τον ξακουστό κάμπο της Μεσαορίας, το σιτοβολώνα της Κύπρου…
Ακολουθεί η αφήγηση του Δημήτρη Καραντώνη στον Αντώνη Καραντώνη:
Το 1945 όταν ετελείωσεν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος εσυνάντησα τον γείτονα και
χωριανό μου Κυριάκο Τσίτσικα στο αλώνι του που ήταν στο δρόμο Λευκονοίκου. Μου
εφώναξε όπως εσυνηθίζαμε να πάω κοντά του να κουβεντιάσουμε. Επήρα πρώτος τον
λόγο και του λέω.
-Τώρα που ετέλειωσεν ο πόλεμος θείε εννά λευτερωθούμεν και εμείς;
Εγέλασεν και μου είπε.
-Μα ποιός πόλεμος γιέ μου ετελείωσεν. Τούτος εν ένας μικροκαβγάς που γίνεται σ΄
ένα μικροκαφενείο.
-Μα θκειέ εσκοτώθηκαν 20 εκατομμύρια μόνο από την Σοβιετική ‘Ενωσην και μου
λέεις ότι είναι ενας μικροκαβγάς;
-Ο άλλος πόλεμος θα είναι πόλεμος που δεν εγνώρισεν ο πλανήτης μας.
-Από που θα ξεκινήσει ο πόλεμος αυτός θκιέ; Μήπως από την Κίνα; (υπήρχε τότε
διαμάχη με την Φορμόζα)
Το ξανθό γένος στην Κωνσταντινούπολη
-Παγκόσμιος Πόλεμος, Πανάγιος Τάφος. από εκεί θα ξεκινήσει ‘Όταν δείς και
κάτσουν οι Τούρκοι μες την εθνοσυνέλευση τους και τραβήσουν πιστόλια να ξέρεις
κοντεύει η ώρα. Η Κύπρος θα πιαστεί (καταληφθεί) από τους Τούρκους. Θα κυηρυχθεί
Ελληνοτουρκικός πόλεμος και η Τουρκία θα μπεί στην Ελλάδα. Ένα ξανθό γένος θα
έλθει προς βοήθεια του χριστιανισμού και στην Κωνσταντινούπολη θα συσσωρευθούν
όλα τα έθνη. Εκεί θα γίνει η μεγάλη μάχη που το αίμα θα φτάνει μέχρι το χαλινό του
ίππου. Εκεί θα ακουστεί φωνή που θα λέει στήτε στήτε προς τα δεξιά και θα
ενεφανισθεί άνθρωπος που θα ποιμάνει τον κόσμο μέχρι της Δευτέρας Παρουσίας. Σ’
αυτό το Πόλεμο μόνο το 1/3 του πληθυσμού της γής θα μείνει.
Τότε τον ερώτησα αν θα καταστραφεί η Κύπρος και μου είπε.
Η Κύπρος δεν θα καταστραφεί γιατί φέρει την τρίτη εικόνα της Παναγίας που
εζωγράφισεν ο Απόστολος Λουκάς. Η Κύπρος θα υποφέρει μόνον από πείνα γιατί θα
αποκλεισθεί από τον πόλεμο. Και συνεχίζει ο γέρο Κυριάκος. Η εικόνα της Παναγιας
που βρίσκεται στο μοναστήρι του Κύκκου ειναι της Κωνσταντινουπόλεως και οταν
ελευθερωθεί η Κωνσταντινούπολη θα ζητηθεί να επιστρέψει στην θέση της.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας από την Βασιλεύουσα
Για να έλθει η εικόνα της Παναγίας από τη Κωνσταντινούπολη στην Κύπρο αιτία
ήταν ο κυβερνήτης της Κύπρου Κομνηνός ο οποίος όταν επήγε να κυνηγήσει εσυ-
νάντησε στα βουνά τον μοναχό Ησαΐα έξω από το σπήλαιο του, όπου το άλογο του
κυβερνήτη όταν τον είδε αφήνιασε και έρρξε κάτω τον Κυβερνήτη. Αυτός εσηκώθει κα
εράβδισεν τον μοναχόν.
Μέχρι να επιστρέψει στην πόλη αρρώστησεν η κόρη του. Εκάλεσεν όλους τους
γιατρούς αλλά δεν εμπόρεσαν να την γιατρέψουν. Τότε ένας από τους υπασπιστές του
τον ερώτησεν αν εβρήκεν κανένα μοναχό στο δρόμο του. Ο Κυβερνήτης του
είπεν ότι εβρήκεν έναν και ότι τον εράβδισεν μάλιστα. Τότε ο υπασπιστής του εσυ-
νεβούλευσεν να πάει να του ζητήσει συγχώρεση.
Πράγματι επήγε και εζήτησε συγχώρεση και ο μοναχός του είπε ‘‘πήγαινε και η κόρή
σου θα γίνει καλά”. ‘Οπως του είπεν ο μοναχός έγινε. Μετά ένα μήνα επήγεν πάλιν στο
μοναχό και του ,είπε τι χάρη θέλει να του κάμει
Ο μοναχός Ησαΐας του εζήτησεν να πάει στην Κωνσταντινούπολη και να ζητήσει από
τον αυτοκράτορα να του δώσει την εικόνα της Παναγίας που εζωγράφισεν ο απόστολος
Λουκάς.
Επήγεν ο Κυβερνήτης Κομνηνός όπως υποσχέθηκε στην Κωνσταντινούπολη αλλά
δεν είδε τον αυτοκράτορα γιατί δεν ,του επέτρεψαν οι ευνούχοι. Έκαμε δεύτερο ταξίδι
και είδεν αυτήν τη φορά τον αυτοκράτορα και του ανάφερε ότι τον έστειλε κάποιος
μοναχός να του δώσει την εικόνα της Παναγίας.
Ο αυτοκράτορας εδάκρυσε Ο αυτοκράτορας έβαλε και εζωγράφισαν, άλλην εικόνα και του την έδωσε. Όταν την
έφερε στον μοναχό αυτός την αναγνώρισε ότι δεν ήταν γνήσια και του είπε να την
πάρει πίσω και τότε να πεισθεί ότι είναι η πραγματική όταν αρματώσει πλοίο με ιερείς
και βασιλική φρουρά για να την στείλει
‘Οταν ο Κυβερνήτης της Κύπρου είπε στο αυτοκράτορα του Βυζαντίου ότι δεν είναι
η πραγματική ο αυτοκράτορας εδάκρυσε γιατί τότε εκατάλαβε ότι η Κωνστα-
ντινούπολη θα έπεφτε. Πράγματι αρμάτωσε πλοίο με ιερείς και βασιλική φρουρά και
έστειλε την εικόνα στην Κύπρο.
Όταν έφτασε το πλοίο στα νερά της Κύπρου έναν πουλλί ελάλεν “κόκκου κόκκου το
Βουνί μοναστήρι θα γίνει”, και εκεί που επερνούσε η εικόνα της Παναγίας προς τον
Κύκκο όλα τα πεύκα εγονατίσαν και την επροσκύνησαν.
Το μαρτυρικό Λευκόνοικο
Το χωριό Λευκόνοικο βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα της Αμμοχώστου, στην κεντρική πεδιάδα της Μεσαορίας και συνορεύει στα βόρεια με το χωριό Πλατάνι, στα δυτικά με το χωριό Ψυλλάτος, στ’ ανατολικά με τη Γύψου και στα νότια με τα Πυργά. Το χωριό ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος σε πληθυσμό οικισμός της επαρχίας Αμμοχώστου μετά τα Κάτω Βαρώσια και το Ριζοκάρπασόν, γι’ αυτό και αναφέρεται και ως κωμόπολη. Το 1973 το Λευκόνοικο είχε 2.116 κατοίκους οι οποίοι ήταν όλοι τους Έλληνες.
Η ονομασία του χωριού είναι σύνθετη, από το λευκός και οίκος, και καθαρά ελληνική. Οι λέξεις λευκός και οίκος την περίοδο της Φραγκοκρατίας αντικαταστάθηκαν από τις αντίστοιχες φράγκικες άσπρος και σπίτι – συνεπώς η αρχαιοπρεπής ονομασία του δειλοί την ύπαρξη του πριν την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Σύμφωνα με μία άποψη το χωριό οφείλει την ονομασία του στην παλαιά συνήθεια των κατοίκων του ν΄ασπρίζουν τα σπίτια τους με ασβέστη, ενώ σύμφωνα με άλλη εκδοχή στο χωριό υπήρχε κάποιος λευκός οίκος, ένα άσπρο σπίτι το οποίο δεν γνωρίζουμε πότε κτίστηκε. Ο Άντρος Παυλίδης κάμνει μια τολμηρή υπόθεση ότι ο Λευκός Οίκος ήταν το τέμενος του θεού Απόλλωνος που βρέθηκε στο Λευκόνοικο, το οποίο ονομάστηκε έτσι (Λευκός Οίκος) από το γεγονός ότι ο Απόλλωνας ήταν ο θεός του φωτός, άρα πρέπει να θεωρήσουμε ότι το Λευκόνοικο υπήρχε από την αρχαιότητα.
Η αφαίμαξη από τους Φράγκους
Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας ήταν μια από τις εστίες επανάστασης κατά των κατακτητών λόγω της μιζέριας, της εξαθλίωσης, της ταπείνωσης και της οικονομικής αφαίμαξης του πληθυσμού από τους Φράγκους. Συγκεκριμένα γύρω στα 1400 μ.Χ. οι πειρατές και οι κουρσάρου λεηλατούσαν συνεχώς με τα καράβια τους τα παράλια της Συρίας, της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου, χρησιμοποιώντας τα λιμάνια της Κύπρου για ανεφοδιασμό ενώ τα λάφυρα τ’ αγόραζαν οι Φράγκοι φεουδάρχες, οι οποίοι με την σειρά τους τα πουλούσαν είτε στους ντόπιους είτε σε ξένους.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εξαγριωθεί ο Σουλτάνος της Αιγύπτου, ο οποίος απείλησε τον Φράγκο βασιλιά Ιανό ότι αν δε λάβει μέτρα για την πάταξη της πειρατείας θα επιτεθεί εναντίον της Κύπρου. Ο τελευταίος δεν έλαβε υπόψη την προειδοποίηση του Σουλτάνου με αποτέλεσμα να επιτεθεί κατά της Κύπρου στα 1425 και να λεηλατήσει πόλεις και χωριά. Την επόμενη χρονιά (1426) πραγματοποίησε δεύτερη επίθεση κατά την οποία αιχμαλωτίσθηκε ο βασιλιάς Ιανός, θανατώθηκαν πολλοί φεουδάρχες, λεηλατήθηκαν πάλι οι πόλεις και τα χωριά. Οι Κύπριοι δεν άντεξαν, με αρχηγό ένα εξαίρετο παλικάρι από τη Μια Μηλιά, τον Ρε Αλέξη κήρυξαν την επανάσταση κατά των φεουδαρχών με κέντρο το Λευκόνοικο.
Η επανάσταση κατά των φεουδαρχών
Οι Φράγκοι στέλνουν δικούς τους κληρικούς και δικούς μας, για να υπογράψουν συνθήκη με τους χωρικούς, αλλά τους ξεγελούν και με δόλο αποκεφαλίζουν τους αρχηγούς τους στην Λευκωσία, ενώ μέσα σε μια μέρα οι Φράγκοι έκοψαν πάνω από 9.000 μύτες συγγενών των επαναστατών για να τους εκδικηθούν, και άλλα τόσα κεφάλια. Ο Ρε Αλέξης συνεχίζει την σθεναρή αντίσταση με τα παλικάρια του, αλλά ηττάται στο χωριό Πέτρα του Διγενή. Ο ίδιος είναι από τους λίγους που σώζονται και καταφεύγει στα βουνά από όπου παρενοχλεί τους Φράγκους. Δυστυχώς όμως, κάποτε τραυματίζεται, συλλαμβάνεται αιχμάλωτος και απαγχονίζεται στις 12 Μαΐου του 1427.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το Λευκόνοικο ήταν ένας από τους είκοσι τέσσερις μουκαττάδες, δηλαδή περιοχές που επιβαρύνονταν με ειδικούς φόρους για τη συντήρηση των ταγμάτων των γενιτσάρων που στάθμευαν στην Κύπρο.
Το Λευκόνοικο αποτελείτο από δύο ενορίες, την Πάνω και την Κάτω Γειτονία όπου είχαν ως κύριες εκκλησίες εκείνη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και εκείνη της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ είχε επιβλητική εμφάνιση, μ’ ένα εξαίρετο ξυλόγλυπτο τέμπλο και με παλιές βυζαντινές εικόνες. Η μεγαλόπρεπη τοιχογραφία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ δέσποζε στο εσωτερικό της. Στην εκκλησία του Αρχαγγέλου γίνονταν όλες οι συναθροίσεις επ΄ευκαιρία διάφορων θρησκευτικών και εθνικών εορτών. Στην Κάτω Γειτονιά η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ήταν μικρή αλλά γοητευτικά στολισμένη.
Κοντά σε αυτήν την εκκλησία βρισκόταν το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού με τα ξακουστά παλιά βημόθυρά του. Στο λόφο του Γυμνασίου δέσποζε μεγαλόπρεπα το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Το δε ξωκλήσι του Αγίου Θεοδώρου ήταν κτισμένο ανάμεσα σε τουρκικές περιουσίες. Σε μια γραφική τοποθεσία, σε λόφο βόρεια του χωριού, βρισκόταν το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, κοντά στο τούρκικο χωριό Μελούντα. Το ξωκλήσι του Αγίου Φωκά βρισκόταν, κι αυτό βόρεια του χωριού, κοντά στο τούρκικο χωριό Πλατάνι. Πολλές αρχαιότητες βρέθηκαν στην περιοχή αυτή. Τέλος, στα νότια του χωριού, ανάμεσα στο γυμνό κάμπο, βρισκόταν το μοναχικό ξωκλήσι της Αγίας Ζώνης (Αγία Κινούσα), κτισμένο σε τοποθεσία αρχαίου συνοικισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου