Μετά την μεταστροφή της Βουλγαρίας υπέρ των Συμμάχων τον Σεπτέμβριο του '44, τα βουλγαρικά κατοχικά στρατεύματα δεν αποχωρήσουν απ'τα ελληνικά εδάφη, όπως θα ΄πρεπε. Αντιθέτως παρέμεναν εντός ελληνικής επικράτειας, όντας υπό τις διαταγές της νέας φιλο-σοβιετικής βουλγαρικής κυβερνήσεως, και βοηθούσαν εμπράκτως το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ να αναλάβει την εξουσία στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
Η κατάσταση βέβαια ήταν πολύ ρευστή και είχε έντονο πολιτικό παρασκήνιο με το οποίο θα ασχοληθούμε σε άλλη ανάρτηση.Το πρόβλημα όμως τόσο για τους Βούλγαρους όσο κυρίως για τους ελασίτες ήταν η ύπαρξη των εθνικών αντάρτικων ομάδων που ήταν υπό την ηγεσία του Αντώνη Φωστερίδη (Τσαούς Αντών) και ήταν φυσικά αναγνωρισμένες και απ΄το Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Οι δυνάμεις του Τσαούς Αντών που έφεραν την επωνυμία ΕΑΟ/ΕΣΕΑ αποτελούσαν βραχνά για τους σκοπούς του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ (δηλαδή του ΚΚΕ) στην περιοχή. Οιπρώτες μεταξύ τους συγκρούσεις είχαν ήδη γίνει νωρίτερα μες στο 1944. Η συνέχεια της μεταξύ τους σύγκρουσης ήταν αναπόφευκτη.
Από την μία μεριά ήταν ο ΕΛΑΣ με την σύμπραξη του μέχρι πρότινος κατοχικού βουλγαρικού στρατού που εν μία νυκτί μετετράπηκε σε συμμαχικό (!!!), και απ΄την άλλη μεριά οι άντρες των ΕΑΟ.
Είναι προφανές ότι οι συσχετισμοί δυνάμεων ήταν σαφώς υπέρ των πρώτων.
Οι δυνάμεις των κομμουνιστών ήταν οργανωμένες στην 6η μεραρχία του ΕΛΑΣ η οποία όπως είχαμε δει εδώ δεν συγκροτήθηκε για αντιστασιακό αγώνα, αλλά αποκλειστικά και μόνο για να επιβάλλει την εξουσία των κομμουνιστών στην περιοχή.
Επιτελάρχης της 6ης μεραρχίας ήταν ο Κωνσταντάρας.
Ο Κωνσταντάρας στο έργο του "Αγώνες και διωγμοί" ενώ είναι γενικώς αρκετά λεπτομερής στις περιγραφές του, εντούτοις αποφεύγει να αναφερθεί αναλυτικά στο ζήτημα των ενδοελληνικών συγκρούσεων του Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 1944 και στο ζήτημα της συνεργασίας ελασιτών και Βούλγαρων.
Γράφει:
"Στην συγκρουση ΕΛΑΣ και εθνικιστών, η ιστορική αλήθεια επιβάλει να λεχθεί ότι αναμίχτηκαν και οι Βούλγαροι ανάλογα με την ιδεολογική τους τοποθέτηση". [1]
Εδώ ισχυρίζεται ότι και οι δύο πλευρές (ΕΛΑΣ και ΕΑΟ) ενισχύονταν από Βούλγαρους.
Από Βούλγαρους κομμουνιστές οι μεν, από Βούλγαρους αντικομμουνιστές οι δε.
Μόνο που αυτό είναι ψέμα.
Δεν υπάρχει το παραμικρό στοιχείο για ενίσχυση ή υποστήριξη των ανταρτών του Τσαούς Αντών από Βούλγαρους. Απλά ο Κωνσταντάρας, γνωρίζοντας την πικρή αλήθεια της συνεργασίας ελασιτών-Βουλγάρων προσπαθεί να πείσει ότι "και οι άλλοι συνεργάστηκαν με Βούλγαρους".
Βέβαια ούτε καν ο ίδιος δεν φαίνεται να πολυπίστευε αυτά που ισχυριζόταν γιατί αμέσως παρακάτω έγραφε:
"Απ΄την στιγμή όμως που επικράτησαν οι παρτιζάνοι και συνέλαβαν τον Συράκωφ και άλλους αξιωματικούς, άρχισε να παρουσιάζεται ως μονόπλευρη η βουλγαρική παρέμβαση".[2]
Εδώ άφηνε να εννοηθεί ότι και καλά υπήρχε ένα μεσοδιάστημα στην διάρκεια του οποίου ο βουλγαρικός στρατός αμφιταλαντευόταν ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και στις ΕΑΟ του Φωστερίδη.
Αυτό φυσικά είναι φαντασίωσή του.
Δεν είχε ούτε την γενναιότητα να παραδεχτεί ευθέως ότι οι Βούλγαροι μόνο τον ΕΛΑΣ υποστήριζαν ανοικτά, αλλά το λέει πιο "κομψά" μιλώντας για "μονόπλευρη βουλγαρική παρέμβαση".
Ο βούλγαρος ιστορικός Ιορντάν Μπάεφ έγραφε πάνω στο θέμα:
"Αμέσως μετά την 9η Σεπτεμβρίου η νέα βουλγαρική εξουσία συνδέθηκε στενά και συντονίστηκε με τις δυνάμεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ". [3]
Επίσης, ο καπετάνιος της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας (στην οποία υπαγόταν η 6η μεραρχία) Μάρκος Βαφειάδης διαψεύδει τον υφιστάμενό του Κωνσταντάρα και δεν διστάζει να παραδεχτεί την συνεργασία ελασιτών-Βουλγάρων, χωρίς βέβαια να αναφέρει το παραμικρό για ενίσχυση των Τσαούς Αντών απ΄τον βουλγαρικό στρατό:
"..αυθόρμητα αποκαταστάθηκαν αγωνιστικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο επαναστάσεις και άρχισαν να συνεργάζονται τα βουλγαρικά στρατεύματα με τα δικά μας. Και υποχωρώντας παρέδιναν τις πόλεις κλπ στον ΕΛΑΣ και ταυτόχρονα βάλανε στην διάθεση του ΕΛΑΣ βαρύ οπλισμό, πυρομαχικά κλπ. Κατ΄αυτόν τον τρόπο -χωρίς να πάρουν μέρος οι ίδιοι- βοηθούσαν τον ΕΛΑΣ στην διάλυση των τμημάτων Αντών Τσαούς στην ανατολική Μακεδονία". [4]
Ο ιστοριογράφος των ΕΑΟ/ΕΣΕΑ Δημήτρης Καραϊσαρλής, βασιζόμενος σε βουλγαρικές στρατιωτικές πηγές, τονίζει ότι οι μονάδες που ενίσχυσαν τον ΕΛΑΣ ήταν η 16η και η 28η μεραρχία του βουλγαρικού στρατού. [5]
Παρακάτω ο Κωνσταντάρας έγραφε:
"Μπροστά στην δημιουργηθείσα κατάσταση, αμέσως μετά την απελευθέρωσή μου, εκδώσαμε επείγουσα διαταγή προς τα τμήματά μας να μην επιτρέπουν την ανάμιξη των παρτιζάνων, η οποία άλλωστε ήταν περιττή, γιατί ο ΕΛΑΣ με τις δυνάμεις του Έβρου ήταν κατα πολύ ισχυρότερος απ΄τους εθνικιστές" [6]
Δεν είναι γνωστό αν αυτή η διαταγή στάλθηκε, αλλά ακόμα και να στάλθηκε είναι σίγουρο ότι δεν εφαρμόστηκε.
Και πάλι ο Βαφειάδης ήταν αποκαλυπτικός:
"Ε λοιπόν, σ'ολο αυτό το διάστημα ήταν βραχνάς το Γενικό Στρατηγείο πάνω απ΄το κεφάλι το δικό μας. 'Σταματήστε τις επιχειρήσεις ενάντια στον Αντών Τσαούς, σταματήστε την συνεργασία με τους Βούλγαρους, οι Άγγλοι διαμαρτύρονται..' τέτοια μας λέγανε. Εμείς από την μία μεριά αναγκαζόμαστε να στέλνουμε αυτές τις διαταγές στην 6η μεραρχία μας, αλλά απ΄την άλλη μεριά, με τον κομματικό δρόμο αναγκαζόμαστε να πούμε στον Ερυθριάδη να συνεχίσουν πιο έντονα τις επιχειρήσεις, για να συντομέψει ο χρόνος διάλυσης του Αντών Τσαούς" [7]
'Όταν αρχίσαμε τις επιχειρήσεις ενάντια στα τμήματα του Αντών Τσαούς με απόρρητη διαταγή της ΟΜΜ που δεν την ανακοινώσαμε στο Γενικό Στρατηγείο και την συνεργασία με τα επαναστατημένα τμήματα του βουλγαρικού στρατού δεν πέρασε μέρα που να μην πάρουμε και μία διαταγή του Γενικού Στρατηγείου και του Σκόμπι να 'σταματήσουμε αμέσως τις επιχειρήσεις ενάντια στον Αντών Τσαούς και την συνεργασία με τους Βούλγαρους'. Εφτασαν μέχρι το σημείο να μας απειλούν ότι συνεγαζόμαστε με τους βούλγαρους κατακτητές" [8]
Όσον αφορά την εξέλιξη των συγκρούσεων ο Βαφειάδης ξαναδιαψεύδει τον Κωνσταντάρα που όπως είδαμε υποστήριζε ότι ο ΕΛΑΣ από μόνος του ήταν πολύ ισχυρότερος απ΄τους άντρες των ΕΑΟ:
"Οι σύντροφοί μας εκεί πέρα δεν τα πολυκατάφερναν, πήγαινε σε μάκρος η δουλειά και τελικά δεν έγινε κατορθωτή η ολοκληρωμένη διάλυση του Τσαούς Αντών." [9]
"Και παρά το γεγονός ότι η 6η μεραρχία δεν κατάφερε με κεραυνοβόλα ταχύτητα να διαλύσει τα τμήματα του Τσαούς Αντών, παρά την βοήθεια και των Βουλγάρων και οι επιχειρήσεις τράβηξαν σε μάκρος" [10]
Σύμφωνα λοιπόν με τις παραδοχές του Βαφειάδη:
α) Η διοίκηση της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας (ΟΜΜ), δηλαδή ο Βαφειάδης και ο Μπακιρτζής, αγνοούσε επανειλημμένως τις διαταγές του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ όσον αφορά την ανατολική Μακεδονία, και έκανε ότι γούσταρε. Σε οποιοδήποτε σοβαρό στρατό του κόσμου θα είχε περάσει στρατοδικείο, σίγουρα θα είχε καθαιρεθεί και ίσως να αντιμετώπιζε ακόμη χειρότερες ποινές. Αυτός όμως όχι μόνο δεν καθαιρέθηκε αλλά λίγα χρόνια μετά ανέλαβε την ηγεσία του ΔΣΕ κατά τον συμμοριτοπόλεμο...
β) Η εξόφθαλμη συνεργασία ελασιτών-Βουλγάρων προκαλούσε σοβαρές αντιδράσεις ακόμα και στο Γ.Σ του ΕΛΑΣ, αλλά οι Βαφειάδης, Μπακιρτζής, Ερυθριάδης κλπ δεν έπαιρναν χαμπάρι..
γ) οι ελασίτες παρά την αμέριστη βοήθεια των Βουλγάρων, τα βρήκαν σκούρα με τους άντρες του Τσαούς Αντών. Ενδεικτικά αναφερουμε ότι δύο χαρακτηριστικές μάχες εκείνων των ημερών ήταν αυτή της Σταυρούπολης και αυτή του Κεχρόκαμπου. Για το σκέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων θα αναφερθούμε σε επόμενη ανάρτηση.
[1] "Αγώνες και διωγμοί" του Κώστα Κωνσταντάρα, σελ.269
[2] "Αγώνες και διωγμοί" του Κώστα Κωνσταντάρα, σελ.269
[3] "Δεκέμβρης του '44. Νεότερη έρευνα. Νέες προσεγγίσεις" επιμ. Γρηγόρη Φαράκου, σελ.171
[4] "Απομνημονεύματα" του Μάρκου Βαφειάδη, τόμος β', σελ. 204
[5] "Σκληροί αγώνες και μεγάλες θυσίες 1941-1944" του Δημήτριου Καραϊσαρλή, σελ.289
[6] "Αγώνες και διωγμοί" του Κώστα Κωνσταντάρα, σελ.269
[7] "Απομνημονεύματα" του Μάρκου Βαφειάδη, τόμος β', σελ. 204
[8] "Απομνημονεύματα" του Μάρκου Βαφειάδη, τόμος γ', σελ.199
[9] "Απομνημονεύματα" του Μάρκου Βαφειάδη, τόμος β', σελ. 204
[10] "Απομνημονεύματα" του Μάρκου Βαφειάδη, τόμος γ', σελ.199
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου